Mediator to neutralna i bezstronna osoba uczestnicząca i pomagająca w procesie dochodzenia do rozwiązywania sporu. Celem działań mediatora jest pomoc stronom konfliktu w dojściu do porozumienia – zadowalającego i akceptowalnego dla wszystkich stron. Mediator osiąga to między innymi poprzez diagnozę sytuacji, dobór i zastosowanie odpowiednich metod i narzędzi, wsparcie stron w dojściu do wzajemnego zrozumienia swoich potrzeb i celów, aż do osiągnięcia rozwiązania, w którym nie ma wygranych ani przegranych.
W obrębie mediacji sądowych (procesowych) w zależności od przedmiotu konfliktu wyróżnić można między innymi mediację w sprawach karnych, cywilnych, gospodarczych, rodzinnych, oraz w sprawach nieletnich. Ale obok mediacji instytucjonalnych funkcjonują także mediacje społeczne, których celem nie jest ustalenie kto ma rację, ale osiągnięcie rozwiązania satysfakcjonującego strony sporu. Przykładem takich mediacji mogą być interwencje mediatorów w kryzysach rodzinnych i sytuacjach okołorozwodowych. Rozstrzyganie sporów i konfliktów rodzinnych z udziałem mediatora może być korzystniejsze dla stron niż kontynuacja sporu przed sądem czy zaostrzanie jego przebiegu z oczywistym wpływem na pozostałych członków rodziny – zwłaszcza na dzieci.